Από την Έρευνα στην Καινοτομία: Ο Καθοριστικός Ρόλος των Πανεπιστημίων και των Ερευνητικών Κέντρων στη Δημιουργία Νέων Startups
Οι περισσότερες επιτυχημένες startups διεθνώς έχουν τις ρίζες τους σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Δεν είναι τυχαίο: εκεί βρίσκονται οι άνθρωποι με την τεχνογνωσία, το πάθος για καινοτομία και την ερευνητική διάθεση που γεννά λύσεις σε πραγματικά προβλήματα. Αν θέλουμε στην Ελλάδα να ενισχύσουμε το οικοσύστημα των startups, είναι κρίσιμο να εκπαιδεύσουμε τους ερευνητές και τους πανεπιστημιακούς ώστε να μετατρέπουν τη γνώση τους σε επιχειρηματικές ιδέες.
Είναι αυτό κάτι το οποίο θα πρέπει η πατρίδα μας να βάλει σε προτεραιότητα; Προφανώς και πρέπει, αν θέλει να κρατήσει τα νέα παιδία και αν επιθυμεί να δημιουργήσει ένα παραγωγικό μοντέλο που να στηρίζεται στην Οικονομία της Γνώσης και να παράγει πολλές και καλύτερες αμειβόμενες θέσεις εργασίας.
Σύμφωνα με μελέτη ευρωπαϊκής δεξαμενής σκέψης, αν τα ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα παρήγαγαν startup σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, τότε στη δεκαετία θα δημιουργούταν περισσότερες από 22.000 θέσεις εργασίας, θα πρόσθεταν παραπάνω από 9,5 δις ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας και θα έφερναν στα δημόσια ταμεία μέσω των φόρων, παραπάνω από 1,7 δις ευρώ. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν πολλοί κλάδοι της οικονομίας όπου θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τέτοια μεγέθη.
Όμως για να γίνουν όλα αυτά χρειάζεται πολύ δουλειά. Η μετάβαση από την ερευνητική ιδέα στην επιχειρηματική πράξη δεν είναι αυτονόητη. Απαιτεί γνώσεις και δεξιότητες πέρα από τα στενά επιστημονικά πεδία: κατανόηση των αναγκών της αγοράς, δυνατότητα σχεδιασμού επιχειρηματικού μοντέλου, βασικές γνώσεις πνευματικής ιδιοκτησίας και ικανότητα συνεργασίας με ανθρώπους από τον χώρο των επιχειρήσεων και των επενδύσεων.
Στην Ελλάδα, διαθέτουμε εξαιρετικό ερευνητικό δυναμικό. Αυτό που συχνά λείπει είναι η “γέφυρα” ανάμεσα στην επιστήμη και την αγορά. Χρειαζόμαστε περισσότερα προγράμματα κατάρτισης και mentoring, να επιτρέψουμε την κινητικότητα καθηγητών κι ερευνητών μεταξύ Πανεπιστημίων και Ερευνητικών Κέντρων, να δυναμώσουμε τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας που λειτουργούν αποτελεσματικά, καθώς και να ενισχύσουμε τις συνέργειες με τον ιδιωτικό τομέα. Επίσης πρέπει το μάθημα της επιχειρηματικότητας να είναι βασικό σε πάρα πολλές ειδικότητες (πχ μηχανικοί, επιστήμες υγείας) προπτυχιακών σπουδών.
Ως κράτος δώσαμε κίνητρα (πχ νόμος για spin-off, δημιουργία Elevate Greece, γενναίες φοροαπαλλαγές σε εταιρίες για επενδύσεις σε R&D), οφείλουμε όμως να διαμορφώσουμε ένα φιλικότερο πλαίσιο και μια εθνική στρατηγική που να ενθαρρύνει την επιχειρηματική αξιοποίηση της έρευνας, χωρίς να δημιουργεί αντικίνητρα για τον ακαδημαϊκό κόσμο. Παράλληλα, η ίδια η ακαδημαϊκή κοινότητα χρειάζεται να αγκαλιάσει περισσότερο την έννοια της καινοτομίας, χωρίς να τη βλέπει ως “εξωτερική” προς την αποστολή της.
Η δημιουργία περισσότερων startups στα Πανεπιστήμια και στα Ερευνητικά Κέντρα δεν είναι απλώς στόχος επιχειρηματικής ανάπτυξης. Πρέπει να είναι στρατηγική επιλογή για να διατηρήσουμε τα καλύτερα μυαλά της χώρας ενεργά, δημιουργικά και παραγωγικά, εδώ στην Ελλάδα. Με τον κατάλληλο σχεδιασμό και στήριξη, μπορούμε να χτίσουμε γέφυρες ανάμεσα στην έρευνα και την οικονομία, ώστε η καινοτομία να μην μένει στα χαρτιά, αλλά να μετατρέπεται σε πραγματική πρόοδο για όλους.
