Από τη Δημοκρατία στη «Δημοκρατία 2.0»

H χούντα ήταν παρελθόν και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε φτάσει στην Αθήνα. Οι αβεβαιότητες ήταν πολλές και ο Καραμανλής ανέλαβε ένα τιτάνιο έργο: την αποκατάσταση της Δημοκρατίας σε μια χώρα που είχε περάσει Εθνικό Διχασμό, εμφύλιο και τα κινήματα ήταν μέρος της ιστορίας της. Η προσπάθεια φάνταζε να έχει λίγες πιθανότητες επιτυχίας, αλλά ο Καραμανλής πέτυχε το θαύμα. Την αναίμακτη μετάβαση στη Δημοκρατία και λίγα χρόνια μετά, την είσοδο της Ελλάδος στην ΕΟΚ.

Είναι βέβαιο πως οι σύγχρονοι Ελληνες του οφείλουμε πολλά. Τέτοια ημέρα, όμως, θα πρέπει να τιμούμε την επέτειο όχι μόνο με αναφορές στο χθες, αλλά κυρίως με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. 

Το σύγχρονο πρόβλημα της Δημοκρατίας μας είναι η κοινωνική και η πολιτική ενσωμάτωση των πολιτών. Η εποχή της οικονομικής κρίσης έχει αφήσει ακόμα ανοιχτές πληγές. Η ανεργία αποκλιμακώνεται μεν, αλλά είναι ακόμα υψηλή. Οσοι ζουν στο περιθώριο, αποτελούν το καταλληλότερο υπόστρωμα για να βρουν έδαφος οι λαϊκιστές που με τον λόγο τους διαβρώνουν την κοινωνία και απειλούν τη Δημοκρατία. Είναι πλέον κοινή ευρωπαϊκή πρόκληση να εφαρμόσουμε αποτελεσματικές πολιτικές μείωσης των ανισοτήτων και ταυτόχρονα να χτίσουμε μια μεγάλη και ισχυρή μεσαία τάξη, αλλά και ένα νέο υπόβαθρο αξιών. 

Επιπρόσθετα, σημαντική πρόκληση είναι η μειωμένη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά. Ο κόσμος έχει γίνει περίπλοκος και τα προβλήματα σύνθετα. Η κατανόηση της πραγματικότητας απαιτεί χρόνο και εξειδικευμένη γνώση, που ο μέσος πολίτης δυσκολεύεται να έχει. Η αντιπροσωπευτική Δημοκρατία αντιμετωπίζει προβλήματα που θα αμβλυνθούν μόνο αν η πολιτική έρθει πιο κοντά στους πολίτες. Μια πρόταση είναι η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων από το κεντρικό κράτος προς τις τοπικές κοινωνίες, με παράλληλη ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Οι αμεσότερες μορφές Δημοκρατίας δίνουν στον πολίτη τη δυνατότητα έκφρασης και συνεπώς κάνουν τη συμμετοχή πιο ενδιαφέρουσα.

Παράλληλα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ο τρόπος που λειτουργούν μεγεθύνουν απόψεις που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα και συντελούν στη διασπορά ψευδών ειδήσεων. Η μείωση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τα παραδοσιακά ΜΜΕ είναι μια ακόμη απειλή. Ο συνδυασμός της αποκέντρωσης, με τη λογοδοσία και τη διαφάνεια στη λήψη των αποφάσεων και τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών μπορεί να συμβάλει στην αξιόπιστη ενημέρωση των πολιτών και στην ποιοτικότερη διαβούλευση.

Το όραμα μιας «ψηφιακής Δημοκρατίας» που θα αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες για μια πιο ουσιαστική και πλούσια συμμετοχή των πολιτών οφείλει να αποτελεί εθνικό στόχο. Λέω «εθνικό», διότι η Ελλάδα αξιοποιώντας τη βαριά κληρονομιά και την παράδοση της αρχαίας ελληνικής Δημοκρατίας θα μπορούσε να είναι το νέο παγκόσμιο κέντρο για πρωτοποριακές ιδέες συμμετοχής.

Για όλα αυτά απαιτούνται διάλογος και ευρείες συναινέσεις. Οι προκλήσεις είναι μεγάλες, αλλά η μετάβαση στη «Δημοκρατία 2.0» είναι αναγκαία για τη διατήρηση της βιωσιμότητά της. Η υιοθέτηση από το πολιτικό σύστημα μιας Χάρτας Δημοκρατίας που να διασφαλίζει την αναβάθμισή της, είναι αποφασιστικής σημασίας για την ποιότητα του πολιτεύματος, αλλά και για το διεθνές μας αποτύπωμα.

Ας μην ξεχνάμε ότι η Δημοκρατία είναι θεσμός ελληνικός κι εμείς οφείλουμε να τον εκσυγχρονίσουμε.

Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη RealNews στις 24 Ιουλίου

https://www.real.gr/politiki/arthro/synexizetai_to_paralirima_erntogan_h_ellada_den_exei_kamia_aksia_sto_nato-858674/